Nederland is trots op haar kenniseconomie, dit geeft ons een sterke concurrentiepositie op economisch vlak. Goed onderwijs is een van de voorwaarden om de kenniseconomie op een hoog niveau te houden. Kwalitatief goede onderwijsgebouwen zijn een belangrijke voorwaarde voor goed onderwijs, het is dan ook opvallend dat de Nederlandse budgetten voor onderwijshuisvesting ver achter blijven bij die van de ons omringende landen. Om ons talent de mogelijkheid te geven zicht optimaal te ontwikkelen dienen de randvoorwaarden daar ook naar te zijn. "Erg belangrijk hierin is een gezond en comfortabel binnenmilieu waarvan akoestiek een belangrijk onderdeel is", schrijft Guus Klamerek, Concept Developer Education bij Ecophon, in zijn artikel voor VJ.

Akoestiek is een belangrijk thema binnen kantoren, de zorg en zeker het onderwijs. Er is steeds meer aandacht voor geluid, die bewustwording wordt onder andere veroorzaakt door de open kantoorconcepten, waarbij akoestiek vaak de grootste uitdaging is, door de aandacht in de zorg voor healing environments en evidence based design en de invloed hiervan op het herstel van patiënten. In het onderwijs wordt het belang van een goede akoestiek ook steeds meer onderkend, kennisoverdracht vindt in het onderwijs nog altijd voor een groot deel plaats door middel van spraak.

Of het nu gaat om traditioneel onderwijs waarbij de docent veelal aan het woord is of over modernere varianten waarbij vaak in groepjes wordt gewerkt, spraakoverdracht is essentieel. Naast dat akoestiek de communicatie bevorderd zijn er meerdere onderzoeken die uitwijzen dat akoestiek invloed heeft op concentratie, stress, ziekteverzuim, gedrag, welzijn en comfort.

Akoestische eisen niet vastgelegd
In Nederland wordt de akoestiek niet beschreven in harde normen en ook in het bouwbesluit staat niks genoemd. Alle ons omringende landen hebben de akoestische eisen voor bijvoorbeeld scholen wel vastliggen maar in Nederland heeft men er voor gekozen om de markt dit op te laten lossen.

In de praktijk betekende dit dat er gekeken werd naar oude richtlijnen of normen zoals bijvoorbeeld opgesteld door de Rijksgebouwendienst. Deze verouderde akoestische richtlijnen voldoen inmiddels geruime tijd niet meer, er wordt immers steeds vaker in groepjes gewerkt. Ook is het klaslokaal, voorheen het domein van de docent, niet meer de enige ruimte die gebruikt word voor onderwijs. Ook gangen, aula’s, open leercentra etc worden veel gebruikt, dit soort ruimtes kun je akoestisch niet vergelijken met een standaardlokaal.

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO, voorheen Senternovem, voorheen AgentschapNL) heeft enkele jaren geleden besloten om schoolbesturen te helpen bij het opstellen van hun programma’s van eisen door een soort standaard PvE voor theorielokalen te ontwikkelen. Hierbij is gekeken naar een aantal elementen: energie, lucht, licht, temperatuur en geluid. Schoolbesturen kunnen kiezen voor Klasse C, B of A afhankelijk van hun ambitie. C is acceptabel, B is goed en A is zeer goed. De laatste aanpassing van dit PvE vond plaats in 2012.

Expertmeeting
Op akoestisch vlak was het hoog tijd voor een update; Klasse C en B waren hetzelfde en Klasse A was niet scherp genoeg geformuleerd. Op 30 juni van dit jaar heeft een expertmeeting plaatsgevonden voor de grootste akoestisch adviesbureaus en de technische universiteiten. De conclusie van deze bijeenkomst was dat er hogere eisen gesteld dienen te worden aan akoestiek in scholen, te beginnen met het PvE Frisse Scholen. Vanuit de expertmeeting is er een werkgroep gevormd, deze heeft inmiddels het akoestisch deel van het PvE Frisse Scholen aangescherpt. Op 8 december is het vernieuwde document gepubliceerd: http://www.rvo.nl/sites/default/files/2014/12/Programma%20van%20Eisen%20Frisse%20Scholen%202015..pdf

Ook vanuit het duurzaamheidsaspect speelt akoestiek een belangrijke rol, waarbij het vooral gaat om welzijn en comfort van de gebruikers. Een goede akoestiek begint met het luisteren naar de gebruikers van de gebouwen, waar liggen de wensen en behoeftes van leraren en leerlingen? Welke onderwijsmethode wordt gehanteerd? Maak een analyse van de gebruikers : wie verblijft er in een bepaalde ruimte? Wat is de leeftijd, hoeveel mensen verblijven er, zijn er mensen met een beperking, wat is hun moedertaal, welke afwerkingsmaterialen worden er gebruikt, welk meubilair, harde of zachte materialen? Tot slot is van belang wat er in de ruimte gaat gebeuren, welke activiteiten vinden er plaats.

Kortom hou rekening met de mensen, de ruimte en de activiteit en creëer zo een akoestisch comfortabel en duurzaam gebouw. 

Guus Klamerek werkt als Concept Developer Education bij Ecophon en is verantwoordelijk voor de kennisdeling op het gebied van akoestiek en geluid in het onderwijs. Hij heeft zitting in werkgroepen rondom akoestiek in scholen en akoestiek in sporthallen en heeft als ultieme doel eraan bij te dragen dat alle leerlingen/ studenten en docenten in Nederland kunnen werken en leren in een optimale akoestische omgeving om zodoende ieders potentie ten volle te benutten.