Onlangs las ik een ontroerend mooie column van Phillip Smits, CEO bij Blauwhoed Groep. Hij vertelde daarin hoe hij samen met zijn kinderen de transformatie van een rups naar een vlinder aanschouwde. De vlinder had echter grote moeite om uit de nauwe opening van de cocon te kruipen. Onder aanmoediging van zijn kinderen besloot hij de ontluikende vlinder een handje te helpen door de opening wat groter te maken. Achteraf had hij dat beter niet kunnen doen.

Want juist die nauwe opening bleek voor de vlinder van levensbelang. Kortom, wat Smits met de beste bedoelingen in gang had gezet, zijn steunactie dus, bleek de vlinder uiteindelijk het leven te kosten. Geschrokken door deze ervaring vroeg Smits zich af: Is het in onze branche eigenlijk niet net zo en moeten wij ook niet eerst een worsteling doormaken om verder te komen? Iedereen mag zelf nadenken wat hij van deze crisis vindt, zo schreef Smits op het eind van zijn column.   

Mij heeft hij in elk geval aan het denken gezet. Want enerzijds heeft Smits natuurlijk gelijk. Soms moet je zaken op z’n beloop laten. Dat geldt voor individuele dieren, zoals in het geval van dit vlindertje. Het geldt evenzeer voor individuele bedrijven, die in problemen zijn. Steun, al is het nog zo goed bedoeld, brengt vaak meer ellende dan het oplevert. Maar veronderstel, het gaat niet om één enkel vlindertje, maar om de gehele vlinderstand, die bedreigt wordt. Dan wordt het toch een heel ander verhaal; ingrijpen is dan vaak de enige mogelijkheid die nog rest.

Uitsterven door gebruik van pesticiden

Zo’n bedreigende situatie doet zich nu bijvoorbeeld voor met de bijenstand. Recente studies tonen aan dat bijen in grote delen van de wereld dreigen uit te sterven door pesticiden, gebruikt bij genetisch gemanipuleerde gewassen. Dit is vervelend voor de bijen zelf, maar nog vervelender is het, dat door deze bijensterfte ons ecosysteem bedreigd wordt. Vaak wordt over dit soort zaken nogal lacherig gedaan, maar bijen vervullen niettemin een cruciale rol bij de bevruchting van gewassen, net overigens als vlinders. En die bevruchting is dus weer nodig voor de voedselketen.

Steunmaatregelen kunnen in bepaalde gevallen dus wel degelijk effectief zijn. Iedere dag verliezen nu door de bouwcrisis 100 mensen hun baan. Hiervan zijn verrassend veel mensen van ook buiten de sector, zoals: keukenverkopers, meubelmakers, loodgieters, elektriciens, hoveniers, stratenmakers, notarissen, medewerkers bij gemeenten, financieel adviseurs, etc.

Besmetting van het hele ecosysteem

Nu bouwbedrijven bij bosjes omvallen, kan het bijna geen verrassing meer zijn, dat ook aanpalende sectoren hard getroffen worden. Een tijdje terug meldde Rank Xerox dat de omzet van hoog geavanceerde printers tegenviel. Reden: door de bouwcrisis was de vraag naar dat soort printers van architecten vrijwel weggevallen. Veel gemeenten staan voor grote reorganisaties en saneringen. Met als belangrijke reden: de miljardentekorten door het uitblijven van inkomsten uit bouwactiviteiten. En wat te denken van onze regering, die nu al jaarlijks ettelijke miljarden euro’s misloopt door het uitblijven van allerlei belastingopbrengsten op bouwproductie. En zo besmet deze bouwcrisis uiteindelijk het hele ecosysteem van onze economie.

Tot nog toe gedraagt het Kabinet zich Oost-Indisch doof. Maar hoe nog lang kan het Kabinet zich die houding permitteren? Slechts op één punt is er verschil met de vlinders en de bijen. Niet het gebruik van pesticiden brengt ons in de problemen, maar het volstrekt onverwachts dichtknijpen van de kredietkraan van onze bedrijven en hun klanten, samen met het lanceren van grote reorganisaties op het vlak van de arbeidsmarkt, de zorg, pensioenen, het ontslag, etc.; precies op het verkeerde moment: dus tijdens deze crisis. Is het gek dat we dit jaar groeien naar 700.000 werklozen?  En één op de vijf daarvan komt uit de bouw of is bouwgerelateerd. Daar kunnen we nu nog iets aan doen. Door bijvoorbeeld zo snel mogelijk het btw-tarief voor nieuwbouw naar 6 procent  te brengen. Alleen met hulp ontpopt de bouw zich tot een mooie vlinder.

Nico Rietdijk is directeur NVB Vereniging voor ontwikkelaars & bouwondernemers