De oorzaken volgens de bouwers
Wat opvallend is dat de bouwers hierbij niet eenduidig zijn. Zo vindt Bouwend Nederland dat de “stijgende grondprijzen funest zijn voor herstel woningmarkt”. Maar de Vereniging voor Bouwers en Ontwikkelaars (NVB) is van mening dat “nieuwbouw woningen spaak loopt door starre en trage planning van de overheid”. Oftewel, Bouwend Nederland lijkt van mening te zijn dat er wel voldoende locaties zijn, maar dat ze te duur zijn. Dit terwijl de NVB deze prijs geen probleem lijkt te vinden als er maar aanbod van locaties komt.

Uiteraard is dit wat te kort door de bocht, maar dat geldt ook voor de stellingen van beide partijen. En ze vormen in ieder geval geen onderbouwing voor het achterblijven van het aantal verleende bouwvergunningen. Het had beide organisaties gesierd als ze iets meer doordachte stellingen de lucht in zouden hebben geslingerd. Het achterblijven van bouwvergunningen voor (sociale) huurwoningen heeft bijvoorbeeld heel andere oorzaken dan voor koopwoningen. Daarnaast is met het ontwikkelen van woningen doorgaans de nodige tijd gemoeid. En als we hierbij bedenken dat in 2014 nog 1 miljoen (!) woningen onder water stonden, mag aangenomen worden dat er in deze periode weinig nieuwe ontwikkelingen zijn gestart. En dus worden er nu ook minder bouwvergunningen verstrekt.

De andere kant van de medaille
Maar er is ook nog een andere kant van de medaille waar de brancheorganisaties van de bouwers geen aandacht aan schenken. De vraag is in hoeverre een groter aantal bouwvergunningen zou kunnen resulteren in een grotere bouwproductie. Als gevolg van de vastgoedcrisis hebben veel bouwers en toeleveranciers hun productiecapaciteit ingekrompen en kunnen ze een grotere vraag niet realiseren.

Een illustratief voorbeeld maakt duidelijk wat dit in de praktijk betekent. Wij ontwikkelen een nieuwbouwproject met 22 Nul-op-de-meter conceptwoningen en benaderen hiervoor een aantal bouwers met dergelijke conceptwoningen in hun pakket. Eén van de partijen was niet eens bereid een prijsindicatie af te geven terwijl een andere bouwer gaande het traject zonder opgave van redenen afhaakte. Nu willen we dit voorbeeld niet tot maatstaf van de huidige marktsituatie verheffen, maar het is wel voorstelbaar dat ontwikkelaars en bouwers voorzichtig zijn om een tandje bij te zetten. De ontwikkelde projecten moeten ook nog gerealiseerd worden en dat lijkt de komende jaren wel eens een onzekere factor te worden.

De oplossing: stabiele markt
Om de geschetste situatie te doorbreken dient er sprake te zijn van een min of meer stabiele marktsituatie. Marktpartijen kunnen dan investeren in de uitbreiding van hun productiecapaciteit terwijl gemeenten hun bouwplanning op orde kunnen gaan maken.

Maar na de verkiezingen in 2017 zal dit pas meer duidelijk worden. Zal een volgend kabinet de corporaties gelegenheid geven om hun bedrijfsvoering op orde te krijgen? Zal de Loan-to-Value bij nieuwe hypotheken verder worden beperkt naar 90%? Komen er maatregelen voor verplichte verduurzaming? Volgend jaar rond deze tijd zullen we hopelijk een aantal van deze vragen beantwoord zien worden en kan iedereen op basis daarvan zijn plan gaan trekken. Tot dan, moeten we niet te hoge verwachting hebben van het aantal te realiseren nieuwbouwwoningen.

Dit artikel is een bijdrage van Corporatiekracht Vastgoedadviseurs.