"Onlangs las ik een artikel over de ranking tussen de 150 werkgevers wereldwijd. In het artikel werd onder andere ingegaan op de superieure arbeidsvoorwaarden bij de ICT giganten waaronder Google, Apple en Facebook. Deze bedrijven behandelen hun werknemers als ware consumenten en doen er werkelijk alles om ze het naar hun zin te maken. Wat heeft dat met onze sector te maken? Ik voorzie binnen nu en drie jaar een probleem bij het vinden van nieuwe aanwas van hoger opgeleid personeel. Investeer daarom nu alvast in je menselijk kapitaal!"

Waar de gemiddelde Nederlandse bedrijven al moeite hebben met het nieuwe werken, een fatsoenlijk opleidingsbudget of een inspirerende (werk) omgeving gaan deze ICT giganten zich te buiten aan de meest bizarre arbeidsvoorwaarden. 

Wat te denken van de faciliteiten die Facebook aan haar werkgevers aanbiedt:Je kunt er gratis naar de kapper, schoenmaker, wasserette of stomerij. Voor de vaders en moeders bij Facebook ligt er voor elke pasgeborene € 6.000,-- aan baby subsidie en € 2.400,-- aan kinderopvang bijdrage klaar. Daarnaast worden alle medische kosten vergoed waaronder bijvoorbeeld de tandarts en gehandicapten zorg. Google gaat hierin nog verder want het bedrijf heeft zelfs eigen medici in dienst die in speciale behandelkamers tot je beschikking staan. Heb je hard gesport en last van je rug? Een masseur zorgt ervoor dat je weer fluitend aan het werk kunt. 

Buik vol eten

Zijn wij in Nederland al blij met een lunch die word verzorgd door de werkgever, bij deze software giganten kan je je buik helemaal vol eten op kosten van de baas. Je kan er kiezen uit diverse restaurants waar je gratis gebruik kan maken van ontbijt, lunch en diner. Van hotdogs tot verse broodjes, van een salade tot een biologische driegangen maaltijd.

Onlangs kwamen beide bedrijven in het nieuws omdat ze zogenaamde onderlinge afspraken hadden gemaakt over het ''ronselen'' van elkaars personeel. Deze ''illegale'' afspraken moesten voorkomen dat personeel naar de concurrent zou overlopen en de salarissen daardoor versneld zouden stijgen. Ondanks de fantastische ‘’employee benefits’’ zoals hierboven beschreven lieten 64.000 medewerkers het hier niet bij zitten en hebben ze een zaak aangespannen over deze ‘’kartel afspraken’’ die onlangs voor enorme bedragen geschikt zijn door deze ‘’top werkgevers’’. 

Waarom werknemers verwennen?

Leuke wetenswaardigheden maar wat is nu de brug naar de wereld van bouw, vastgoed en infra? En waarom zouden wij onze werknemers zo verwennen? Ze moeten blij zijn dat ze een baan hebben in deze tijd nietwaar? Hieronder doe ik een poging om de brug te slaan naar de nabije toekomst en de ontwikkelingen die ik daarin zie, en waarom bovenstaande wel degelijk van toepassing is voor onze branche.

Op Linkedin circuleerde een paar weken geleden het artikel over de ‘war for talents’. Hierin werd verwezen naar de toekomstige schaarste van technische hoog opgeleide kandidaten (met name Werktuigbouwkundige, ICT,ers etc). Ook binnen de bouw branche is er jaren geleden sprake geweest van een ‘’run’’ op talent. In 2008 kon een HTS Bouwkundige starter nog kiezen uit meerdere traineeships bij zowel het MKB als de corporates. Wat een enorm contrast met de afgelopen jaren waarin er niet eens stageplaatsen gevonden konden worden voor high potentials. Het animo voor een studie bouwkunde en in mindere mate civiele techniek nam gedurende de crisisjaren fors af. Afgeschrikt door de malaise in de bouw werd veelal gekozen voor een andere technische studie waaronder bijvoorbeeld elektrotechniek, werktuigbouwkunde, of ICT met alle gevolgen voor de nabije toekomst van dien. Was je zelf getroffen door een faillissement dan zou je je zoon of dochter die nog moest gaan kiezen wel afraden om bouwkunde te gaan doen. Een keuze voor bouwkunde was een keuze voorbestemd voor de WW was bijna het credo. 

Probleem voor de sector

Ik voorzie binnen nu en drie jaar, mede ingegeven door bovenstaande ontwikkelingen, een probleem voor de sector bij het vinden van nieuwe aanwas van hoger opgeleid personeel. In het kwartaalbericht van 25 april van de ING kon je terug lezen dat dit jaar de hoogste groei, van alle sectoren, in de bouwsector te vinden is. De bouwproductie stijgt naar verwachting vier kwartalen op rij, iets dat sinds de hoogtijdagen van 2007/2008 niet meer is voorgekomen. ING Economisch Bureau verwacht daardoor voor 2014 een groei van 3,5% van de bouwproductie.

Nu zal het nog wel even duren voor er echt sprake zal zijn van een hosanna stemming op de arbeidsmarkt binnen de bouwnijverheid, maar aan de andere kant moeten we ook niet blind zijn voor wat er komen gaat. En ik denk dat het sneller kan gaan dan menigeen nu zou kunnen verwachten. Hoeveel bedrijven hebben nu hun personeelsstrategie al bijgesteld? In plaats van reorganisatie en krimp gaan we mijn inziens in no time weer naar groei en uitbreiding van personeel (met name specialisten). Dit zal even wennen zijn voor de gemiddelde HR manager. Het leeftijdsbewuste personeelsbeleid anno 2014 is grosse modo nog steeds gericht op de vergrijzing. Er word amper gekeken naar talentmanagement en opvolgingsvraagstukken.

Overleven

Dit is op zich ook logisch te verklaren. Veel bedrijven uit de bouwkolom waren vooral in de overlevingsmodus. Er was veelal sprake van korte termijn politiek, focus op beperking van kosten en zeer beperkte mate van (grote) investeringen, zeker niet in het menselijk kapitaal. De prognoses van het EIB en ontwikkelingen in de markt zijn echter hoopgevend als het gaat om groei. De verkoop van nieuwe koopwoningen in Nederland is in het eerste kwartaal van 2014 met 35 procent gestegen vergeleken met dezelfde periode in 2013. Dat constateert de NVB Vereniging voor ontwikkelaars & bouwondernemers op grond van afgegeven garantiecertificaten. Natuurlijk moeten we onze ogen niet sluiten voor de gevolgen van de crisis die er nog steeds zijn maar dat er weer groei gaat komen staat vast. Als eerst zal de woningbouw een verdere groei laten zien. Dat is even wennen voor bijvoorbeeld de woningbouwers- en architecten want die hebben de afgelopen jaren veelal krimp gekend. Er is een hele schare aan mensen die potentieel wil verhuizen op korte termijn maar die hebben gewacht tot de markt ging stabiliseren. Dat moment is nu aangebroken blijkt uit de positievere cijfers van de afgelopen maanden. Dit genereert een hoop werk voor heel de bouwkolom. Hoe gaan we die groei opvangen qua personeel?

Als intermediair hoor ik nu al dat sommige partijen uit de bouwkolom moeite hebben met het vinden van personeel en is men verbaasd als je als intermediair aangeeft dat ‘’het profiel’’ nu al schaars is. Er zijn toch voldoende mensen op de markt hoor je dan terug? Ja, dat klopt, maar heel specifiek die werkvoorbereider met vijf jaar ervaring in ziekenhuis bouw is amper te vinden. Een aantal maanden geleden verkreeg ik een opdracht van een woningbouwer voor het invullen van 10 posities waarvan ik in eerste instantie dacht; die zijn goed in te vullen. Het tegenovergestelde bleek waar en het zoekproces nam meer tijd in beslag dan ik en een aantal collega’s van me hadden verwacht. Dit vormt helaas geen uitzondering want we horen het steeds meer.

Wat als de bouw weer booming is?

Als dat nu al het geval is, hoe ziet de situatie er dan uit als de bouw weer booming is? Ga je dan ronselen bij je buurman of is er ook sprake van een gentlemans agreemment dat je niet werft bij je collega? Van de instroom van schoolverlaters moet je het namelijk niet hebben, die zijn er te weinig of ze matchen niet/beperkt op de vraag. 

Wat de toekomstige discrepantie tussen vraag en aanbod nog groter maakt is dat er nu sprake is van functies die vijf jaar geleden amper bestonden. Wat te denken van een BIM regisseur, tendermanager, Revit 3D tekenaar of LEAN manager? Deze mensen worden amper opgeleid en komen veelal uit eigen kweek. 

Rob van Wingerden, de topman van BAM, gaf vorige maand in een interview met de Cobouw aan er behoefte is (en steeds meer gaat ontstaan) aan de specialisten. Hij dicht daarbij een grote rol toe aan opleidingen. Deze zijn nu vooral gericht op specialisatie in een bepaald vakgebied. Volgens van Wingerden een grote fout! Juist multidisciplinaire kennis en kunde zijn nodig om complexe duurzaamheidsvraagstukken – denk aan klimaatneutraal bouwen met hergebruik van grondstoffen – het hoofd te bieden en optimale oplossingen aan te kunnen bieden aan de eindgebruiker. Deze discrepantie tussen vraag en aanbod maakt dat er echte pijn gaat ontstaan bij werkgevers.

Geen generalisten, maar specialisten nodig

Van Wingerden pleit niet voor het opleiden van generalisten, die weinig van veel weten. 'We hebben juist behoefte aan specialisten, maar dan specialisten die openstaan voor ontwikkelingen in andere vakgebieden en die in staat zijn vraagstukken in een bredere context te plaatsen'.

Mijn advies aan de bouwkolom is dus als volgt: investeer nu alvast in je menselijk kapitaal. Verplaats je in je doelgroep en zorg ervoor dat je als aantrekkelijk werkgever te boek staat! Ga daarnaast de dialoog aan met de opleidingen en maak je behoeftes aan ‘’de specialisten’’ kenbaar zodat de discrepantie tussen (aankomende) vraag en aanbod zichtbaar word en men daar op kan anticiperen. Je kan ook nu mensen aannemen en deze opleiden, die investering zal zich dubbel en dwars terugbetalen schat ik zo in.

Wat zijn behoeftes van nieuwe generatie?

De superieure arbeidsvoorwaarden van Google of Facebook zal je waarschijnlijk niet kunnen aanbieden. Maar bedenk wel dat je succesvoller zult zijn dan je directe concurrent als je voortijdig anticipeert en je verplaatst in de behoeftes van de nieuwe generatie, want die gaat voor jouw organisatie het verschil maken binnen niet al te lange tijd en dan wil je zeker niet achteraan lopen!

Auteur Willem Molengraaf is adviseur Executive Search Bouw, Vastgoed en Infra bij Continu.