Column: Kan het auteursrecht van de architect de sloophamer nog tegenhouden?
Op ontwerpen van de architect rust auteursrecht. Dat verbaast weinigen. Waar in de praktijk vaak geen rekening mee wordt gehouden, is dat dat auteursrecht de opdrachtgever voor vervelende situaties kan plaatsen. De opdrachtgever wiens initiatief het was om te gaan bouwen, die de grond heeft gekocht en de architect, andere adviseurs en aannemer(s) heeft betaald, is toch niet altijd ‘baas in eigen huis’.
De architect kan de bouw tegenhouden. In ieder geval totdat de opdrachtgever aan al zijn financiële verplichtingen tegenover de architect heeft voldaan. Het is de eigenaar van een gebouw niet zonder meer toegestaan om zonder overleg met de architect wijzigingen aan het gebouw aan te brengen. Onder omstandigheden kan de architect zich verzetten tegen de sloop van het gebouw. Er is zelfs een keer een architect geweest die – tevergeefs – zijn opdrachtgever door tussenkomst van de rechter wilde verplichten om het ontwerp daadwerkelijk te laten realiseren.
De opdrachtgever is gebaat bij goede afspraken over het auteursrecht. De algemene voorwaarden die vrijwel standaard door architecten worden gehanteerd, zijn vastgelegd in De Nieuwe Regeling (DNR 2011). In die voorwaarden is in ieder geval geregeld dat de opdrachtgever het ontwerp één keer mag laten uitvoeren nadat hij de architect heeft betaald. Omdat er vaak iets mis gaat bij het van toepassing verklaren van algemene voorwaarden, is het verstandig om ook in de tekst van de overeenkomst voldoende aandacht aan het auteursrecht te besteden. Indien de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn, kan de architect betogen dat in het geheel geen toestemming is verleend om het gebouw te realiseren.
Ook al heeft de architect zijn auteursrecht overgedragen, dan nog betekent dat niet dat de opdrachtgever met het gebouw kan doen en laten wat hij wil. Een paar maanden geleden is door de kortgedingrechter in Den Haag vonnis gewezen in een geschil tussen een architect en de Rijksgebouwendienst. In de jaren ’90 heeft een ingrijpende verbouwing plaatsgevonden. Het pand wordt binnenkort opnieuw verbouwd. De toevoegingen uit de jaren ’90 worden nu (grotendeels) weer weggenomen. De architect die destijds bij de verbouwing betrokken is, heeft een auteursrecht op de toevoeging aan het gebouw. Hij mag zich dan ook verzetten tegen iedere wijziging aan die toevoeging, tenzij dat verzet niet redelijk is.
In kort geding vorderde de architect dat alle sloop- en bouwwerkzaamheden zouden worden gestaakt en dat hij zou worden geïnformeerd over de volledige details van het verbouwplan. Een belangenafweging leidde ertoe dat de gevorderde bouwstop werd afgewezen. De sloopwerkzaamheden waren al een eind gevorderd. Bovendien heeft de Staat in het kader van de aanbesteding voorgeschreven dat overleg met de architect moest plaatsvinden. De architect was daartoe ook benaderd, maar weigerde dat overleg toen zelf.
Toch staat de architect niet met lege handen: op last van de rechter moet de opdrachtgever alle bouwtekeningen aan de architect verstrekken. De architect wordt op die manier in staat gesteld om na te gaan of zijn rechten worden geschonden. Als dat het geval is, kan in een nieuwe procedure worden getoetst of sprake is van ‘misvorming’ of ‘verminking’ van het ontwerp, die ‘de eer of goede naam’ van de architect aantast.
Gaat u binnenkort een pand slopen of ingrijpend verbouwen? Dan kan het raadzaam zijn om te onderzoeken of er persoonlijkheidsrechten van een architect in het geding zijn. Goed overleg kan overigens nooit kwaad.
Een column van Björn Ramakers, Advocaat Bouwrecht en Aanbestedingsrecht bij De Kempenaer Advocaten.
Laatste nieuws
- 21-05-2024 16:03 Twee nieuwe huurders voor winkelcentrum Lange Voort in Oegstgeest
- 21-05-2024 15:20 NL Capital verhuurt horecaruimte aan ’t Zusje in Zutphen
- 21-05-2024 15:19 Lars Dijkstra benoemd tot chief investment officer bij PGGM
- 21-05-2024 15:10 Rotterdam start gebiedsontwikkeling voor 700 woningen in Schiehaven Noord
- 21-05-2024 15:00 Slokker Vastgoed en G&O realiseren 90 houten woningen in Muiden
- 21-05-2024 14:50 Cotton Island opent winkel in Arnhem
- 21-05-2024 14:49 Kopers gezocht voor The Body Shop
- 21-05-2024 14:40 Savills vastgoedbeheerder van The Pulse of Amsterdam op Zuidas
- 21-05-2024 14:30 Rotterdam wil honderden studentenwoningen bouwen
- 21-05-2024 14:20 Vega(n) restaurant opent vestiging in Den Haag
- 21-05-2024 14:10 Kringloopwinkel Rataplan huurt winkelruimte in Enschede
- 21-05-2024 14:00 Uniqlo opent dit jaar twee nieuwe winkels in Rotterdam en Amsterdam
- 21-05-2024 13:14 René Buck: 'Coalitie wil bij top 5 qua concurrentiepositie gaan behoren, maar dat gaat zo echt niet lukken'
- 21-05-2024 12:00 Cherryl Djoegan head of sustainability bij Envalue
- 21-05-2024 11:30 BTS Logistics huurt 24.000 m2 magazijnruimte op South Holland Inland Port Puttershoek
- 21-05-2024 10:39 Neprom vraagt coalitiepartijen om flexibiliteit rond betaalbaarheidseis
- 21-05-2024 10:36 Geen duurzame luchtkastelen. Voor 'echt' commitment is realisme in transitie-pad nodig!
- 21-05-2024 10:16 M7 rondt herfinanciering Nederlandse portefeuille van 62 miljoen euro af
- 21-05-2024 10:00 Woonvisie Deventer: Tot 2035 11.000 nieuwe woningen erbij
- 21-05-2024 09:32 Geen verplicht warmtepomp meer vanaf 2026, sector reageert woedend
- 21-05-2024 09:17 COA koopt voor miljoenen pand in Haarlem voor permanente opvang asielzoekers
- 21-05-2024 09:01 Amsterdam stelt ontwikkelstrategie op voor woningbouwambities
- 21-05-2024 08:40 Twee bedrijfspanden in Wassenaar verkocht
- 17-05-2024 16:32 DGBC over regeerakkoord 2024: ‘Duurzame ambitie zal van de markt moeten komen’
- 17-05-2024 15:45 Rotterdams college stuurt bestemmingsplannen voor ruim 800 woningen naar gemeenteraad
- 17-05-2024 15:28 Hoofdlijnennotitie Circulaire Economie-wet: mogelijke implicaties voor de vastgoedpraktijk
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.