Bewoners gebruiken energie, gebouwen niet. Deze titel gaf Gaby Abdalla van BAM techniek Energy Systems aan de samenvatting van zijn proefschrift. Een titel om even over na te denken. Tijdens zijn promotie heeft doctor Abdalla onderzocht welke bewoners gerelateerde zaken belangrijk zijn voor een succesvolle realisatie van duurzame wijken. Hiervoor heeft hij vele duurzame wijken in Europa bezocht om bewoners te interviewen.

Voor het opstellen van de vragenlijst en het analyseren van de interviewdata heeft hij de theorie van gepland gedrag toegepast. In totaal heeft hij 135 huishoudens geïnterviewd in het project De Caaien in Ypenburg (Den Haag). Tevens het eerste Nederlandse project met een BREEAM opleveringscertificaat.

De resultaten van zijn onderzoek hebben laten zien dat er 18% en 29% van de bewoners de ‘BOOST’ knoop hebben gebruikt voor (respectievelijk) ruimteverwarming en voor warm water voor het douchen. Hun motivatie voor dit gedrag was dat de capaciteit van het warmtepompsysteem niet toereikend was Deze bevindingen zijn verklaard, naast het feit dat sommige warmtepompsystemen technische problemen hadden, doordat er een grote mismatch was tussen bewonersbehoeftes en verwachtingen (zoals behoefte aan warm water voor douches en gewenste kamertemperatuur) en de ontwerpuitgangspunten van het warmtepompsysteem (vermogen van de pomp en grootte van de buffer voor warm water). Het gevolg hiervan was dat bewoners het verwarmingssysteem niet op de juiste manier gebruikt hebben.

Quote:  Wanneer bewoners denken kosten te besparen met een zuinige boiler, kunnen ze bijvoorbeeld langer gaan douchen, met de gedachte: “het is toch goedkoper!”

Deze situatie heeft geresulteerd in hoog energieverbruik en hoge energierekeningen. Het gemiddelde energieverbruik lag rond 9.000 kWh/jaar met uitschieters van boven de 18.000 kWh/jaar (inclusief elektriciteitsverbruik voor huishoudelijke apparatuur). Ongeveer 20% van de onderzochte woningen had een energieverbruik van boven de 10.000 kWh/jaar. Zelfs het energieverbruik van identieke huishoudens in vergelijkbare woningen heeft een variatie laten zien van ongeveer 35%.

Verkoopboekjes beloven meestal luxe, comfortabele en tegelijkertijd energiezuinige woningen. ‘Op zich niets mis mee’, zegt doctor Abdalla, ‘maar die beloftes moeten ook waargemaakt kunnen worden. Bij het ontwerpen van een duurzaam installatiesysteem dient rekening gehouden te worden met de verschillende huishouden profielen en de manier waarmee deze het systeem gaan gebruiken. Mogelijkheden en beperkingen van het systeem dienen ook eerlijk gecommuniceerd te worden met de bewoners. Pas dan kunnen we vanuit bewonersperspectief zeggen dat een woningbouwproject succesvol is.’ Door inzichten uit het proefschrift toe te passen kan BAM Techniek - Energy Systems bijvoorbeeld in haar ESCo-projecten het verschil maken.

‘Je overbrugt als het ware de kloof tussen ontwerp en gebruik van systemen’. Mocht u interesse hebben in de aanbevelingen, dan is zijn proefschrift en/of publiekssamenvatting op te vragen via gaby.abdalla@bamtechniek.nl