Column: Kan het auteursrecht van de architect de sloophamer nog tegenhouden?
Op ontwerpen van de architect rust auteursrecht. Dat verbaast weinigen. Waar in de praktijk vaak geen rekening mee wordt gehouden, is dat dat auteursrecht de opdrachtgever voor vervelende situaties kan plaatsen. De opdrachtgever wiens initiatief het was om te gaan bouwen, die de grond heeft gekocht en de architect, andere adviseurs en aannemer(s) heeft betaald, is toch niet altijd ‘baas in eigen huis’.
De architect kan de bouw tegenhouden. In ieder geval totdat de opdrachtgever aan al zijn financiële verplichtingen tegenover de architect heeft voldaan. Het is de eigenaar van een gebouw niet zonder meer toegestaan om zonder overleg met de architect wijzigingen aan het gebouw aan te brengen. Onder omstandigheden kan de architect zich verzetten tegen de sloop van het gebouw. Er is zelfs een keer een architect geweest die – tevergeefs – zijn opdrachtgever door tussenkomst van de rechter wilde verplichten om het ontwerp daadwerkelijk te laten realiseren.
De opdrachtgever is gebaat bij goede afspraken over het auteursrecht. De algemene voorwaarden die vrijwel standaard door architecten worden gehanteerd, zijn vastgelegd in De Nieuwe Regeling (DNR 2011). In die voorwaarden is in ieder geval geregeld dat de opdrachtgever het ontwerp één keer mag laten uitvoeren nadat hij de architect heeft betaald. Omdat er vaak iets mis gaat bij het van toepassing verklaren van algemene voorwaarden, is het verstandig om ook in de tekst van de overeenkomst voldoende aandacht aan het auteursrecht te besteden. Indien de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn, kan de architect betogen dat in het geheel geen toestemming is verleend om het gebouw te realiseren.
Ook al heeft de architect zijn auteursrecht overgedragen, dan nog betekent dat niet dat de opdrachtgever met het gebouw kan doen en laten wat hij wil. Een paar maanden geleden is door de kortgedingrechter in Den Haag vonnis gewezen in een geschil tussen een architect en de Rijksgebouwendienst. In de jaren ’90 heeft een ingrijpende verbouwing plaatsgevonden. Het pand wordt binnenkort opnieuw verbouwd. De toevoegingen uit de jaren ’90 worden nu (grotendeels) weer weggenomen. De architect die destijds bij de verbouwing betrokken is, heeft een auteursrecht op de toevoeging aan het gebouw. Hij mag zich dan ook verzetten tegen iedere wijziging aan die toevoeging, tenzij dat verzet niet redelijk is.
In kort geding vorderde de architect dat alle sloop- en bouwwerkzaamheden zouden worden gestaakt en dat hij zou worden geïnformeerd over de volledige details van het verbouwplan. Een belangenafweging leidde ertoe dat de gevorderde bouwstop werd afgewezen. De sloopwerkzaamheden waren al een eind gevorderd. Bovendien heeft de Staat in het kader van de aanbesteding voorgeschreven dat overleg met de architect moest plaatsvinden. De architect was daartoe ook benaderd, maar weigerde dat overleg toen zelf.
Toch staat de architect niet met lege handen: op last van de rechter moet de opdrachtgever alle bouwtekeningen aan de architect verstrekken. De architect wordt op die manier in staat gesteld om na te gaan of zijn rechten worden geschonden. Als dat het geval is, kan in een nieuwe procedure worden getoetst of sprake is van ‘misvorming’ of ‘verminking’ van het ontwerp, die ‘de eer of goede naam’ van de architect aantast.
Gaat u binnenkort een pand slopen of ingrijpend verbouwen? Dan kan het raadzaam zijn om te onderzoeken of er persoonlijkheidsrechten van een architect in het geding zijn. Goed overleg kan overigens nooit kwaad.
Een column van Björn Ramakers, Advocaat Bouwrecht en Aanbestedingsrecht bij De Kempenaer Advocaten.
Laatste nieuws
- 13-05-2024 20:42 Vastgoedman Flip Kerkhoven overleden
- 13-05-2024 16:53 Zonneplan huurt in totaal 4.800 m2 in The Mayor in Zwolle
- 13-05-2024 13:25 Vlaams horecaconcept Wasbar wil tientallen vestigingen openen in Nederland
- 13-05-2024 13:13 Als huurverhogingsbeding niet meer geldt, lopen verhuurders in de toekomst 87,4 miljard euro mis
- 13-05-2024 11:50 Jumbo opent supermarkt van 3.500 m2 in herontwikkeld Kronenburg in Arnhem
- 13-05-2024 11:37 VanHaren verlengt huur in winkelcentrum Overvecht in Utrecht
- 13-05-2024 11:24 Amsterdamse woningen laten grootste daling in WOZ-waarde zien
- 13-05-2024 09:17 Aantal faillissementen in april iets toegenomen, ook in vastgoed een toename
- 13-05-2024 09:02 EIB: Klimaatneutraal 2050 voor gebouwde omgeving onhaalbaar
- 13-05-2024 08:10 Blauwhoed: Data en innovaties hard nodig bij complexe vraagstukken en om slimmer te werken
- 10-05-2024 14:39 Saar Veneman nieuwe directeur-bestuurder bij Sité Woondiensten
- 10-05-2024 13:49 Modemerken huren 1.000 m2 in Gouden Bocht in Amsterdam
- 10-05-2024 10:51 Ontwikkelaars en grondeigenaren willen niet verder met gemeente De Bilt voor bouw 850 woningen
- 10-05-2024 09:38 Zonder het juiste personeel bij gemeenten gaan de doelstellingen van Hugo de Jonge niet gehaald worden
- 10-05-2024 09:11 Marie-Stella-Maris huurt winkelruimte aan de Meent in Rotterdam
- 10-05-2024 08:49 Hans Touw interim-ceo Springco
- 10-05-2024 08:41 Noord-Holland trekt meer geld uit voor extra personeel voor woningbouwprojecten
- 10-05-2024 08:00 Ondanks lagere inflatie toch huurgroei voor Eurocommercial
- 10-05-2024 07:39 IVBN: Overwaarde van senioren mag meetellen als inkomen voor huurwoning
- 10-05-2024 07:30 Huuropbrengsten CTP in eerste kwartaal met 17,5 procent gestegen
- 08-05-2024 20:29 Maersk huurt ruim 5.000 m2 op Segro Park Amsterdam Airport in Hoofddorp
- 08-05-2024 20:09 Heijmans koopt terrein Roba Metals IJsselstein voor bouw van 550 woningen
- 08-05-2024 16:20 Raad van State fluit Amsterdam in zes zaken rond Huisvestingswet terug
- 08-05-2024 15:44 Raad van State geeft groen licht voor realisatie 77 woningen in Koog aan de Zaan
- 08-05-2024 14:55 Van Wijnen, Van Agtmaal en Bergen op Zoom tekenen voor 94 woningen
- 08-05-2024 14:43 Zweden verlaagt rente naar 3,75 procent
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.