Het zijn roerige tijden, dat kan niemand ontkennen. De wereld om ons heen verandert fundamenteel en op alle schaalniveaus. Technologische ontwikkelingen zijn een belangrijke aanjager van deze veranderingen; denk aan innovaties op het gebied van onder meer duurzame energie, 3D-printing, robotisering, zelfrijdende auto’s, etc. Volgens Jan Rotmans leven we niet in een ‘tijdperk van verandering’ maar in een ‘verandering van tijdperken’. De potentiële impact hiervan op mensen en organisaties is groot. Dat geldt zeker ook voor de - vrij conservatieve - vastgoedsector. We weten zeker dat inmiddels ook in ons werkveld een aantal fundamentele veranderingen in gang is gezet en een aantal andere nog gaat komen. Toch weet niemand precies hoe de toekomst eruit zal zien.

Vanuit Fakton ben ik op dit moment betrokken bij verschillende ontwikkellocaties op stedelijke knooppunten. In dialoog met marktpartijen proberen grondeigenaren, zoals gemeenten en NS Stations, deze plekken een nieuwe en toekomstbestendige invulling te geven. Wat betekenen de (aanstaande) disruptieve veranderingen in de vastgoedsector voor deze ontwikkellocaties? Is het nodig om de toekomst te kunnen voorspellen om vandaag de dag goede vastgoedprojecten te maken? Ik denk van niet, maar dan moeten zowel ‘publiek’ als ‘privaat’ wel bereid zijn om de planontwikkeling op stedelijke knooppunten met elkaar anders en beter te doen.

Verbeteringsmogelijkheden
In het eerste deel van deze tweedelige blogserie noem ik drie onderwerpen waarop ik concrete verbeteringsmogelijkheden zie om meer waarde toe te voegen aan dit type ontwikkellocaties:

1.     Mensgerichte conceptuele visies
2.     Adaptieve gebouwen
3.     Lange termijn business cases

Onderstaand ga ik in op de eerste van de drie. In het vervolg van dit tweeluik, beschrijf ik volgende week de beide andere onderwerpen: adaptieve gebouwen en lange termijn business cases.

Mensgerichte conceptuele visies
Om steden zich succesvol te kunnen laten ontwikkelen is visie nodig. Niet alleen vanuit de overheid maar zeker ook vanuit de markt. Voor ontwikkelopgaven op stedelijke knooppunten vraagt dat in de eerste plaats dat partijen stil staan bij het ‘waarom’. De Golden Circle van Simon Sinek is dan ook net zo relevant voor organisaties in de vastgoedsector als voor die in bijvoorbeeld telecom, energie of life sciences. Bedrijven die redereneren vanuit het waarom zijn immers succesvoller dan bedrijven die dat niet doen. Mijns inziens is dat voor vastgoed en gebiedsontwikkelingen niet anders.

In de tenders voor de ontwikkellocaties van bijvoorbeeld het Noordgebouw (foto) en het Zuidgebouw in Utrecht en Coulissen West in Breda, dagen wij marktpartijen daarom uit om eerst hierover na te denken en hun visie en concept daarop te baseren. De (ruimtelijke) uitwerking komt daarna pas. Het gaat daarbij om het beantwoorden van vragen als: Wat zijn de kenmerken van deze stad (geografie, demografie, economie)? Wat is de kracht van juist dit gebied? Welke mensen gaan straks van deze plek gebruik maken? Hoe willen deze mensen wonen, werken en ontspannen? Waar ontmoeten ze elkaar? Hoe verplaatsen ze zich? En wat betekent dat vervolgens voor het vastgoed en voor de buitenruimte? Het gaat er daarbij niet om 50 jaar vooruit te kunnen kijken. Wel wordt inlevingsvermogen in de mens en in de stad gevraagd. Door van daar uit te starten ontstaan vaak ‘logische’ projecten met toegevoegde waarde voor de stad.

Geen gesneden koek
Toch leert de ervaring dat dit in de praktijk voor niet alle marktpartijen gesneden koek is. Sterker nog, ik ben van mening dat veel marktpartijen zich op dit gebied nog flink kunnen ontwikkelen. Dat vraagt onder meer de bereidheid om andere disciplines / competenties in hun ontwikkelteams op te nemen. Hoeveel marktpartijen kent u die in eerste instantie in plaats van met (alleen) een architect aan tafel komen met bijvoorbeeld een sociaal-geograaf of econoom? Ik kom graag met ze in contact.

Pagina uit de ‘krant’ van ABC Vastgoed, de winnaar van de markttender voor het Zuidgebouw

Vorige week zijn de plannen voor het Zuidgebouw in Utrecht gepresenteerd. Net als eerder het winnende plan voor het Noordgebouw deed, levert ook dit ontwikkelproject wat mij betreft het bewijs dat de bovenstaande ambitie niet teveel gevraagd is. Laat deze voorbeelden een bron van inspiratie zijn voor andere marktpartijen.

Een column van Maarten Kievits, adviseur gebiedsontwikkelings- en vastgoedprojecten bij Fakton.