Door veranderingen in de zorg kampen veel verpleeg- en verzorgingshuizen met toenemende leegstand. Daarmee komt het voortbestaan van deze huizen op de tocht te staan. Energiesprong Zorgvastgoed ziet onder het motto ‘een T-huis vol Energie’ mogelijkheden om deze gebouwen te transformeren tot duurzame comfortabele complexen waar oud maar bijvoorbeeld ook jong graag wil wonen. 

Door de energierekening als investeringsmotor in te zetten kan een belangrijk deel van deze transitie worden gefinancierd. Verschillende zorginstellingen hebben al interesse in deze aanpak.

Verpleeg- en verzorgingshuis veranderen naar een fijn, betaalbaar en divers T-huis vol Energie. Dát is het uitgangspunt van het team Energiesprong Zorgvastgoed. “We zien dat momenteel veel verpleeg- & verzorgingshuizen worstelen met de vraag wat te doen met toenemende leegstand, de gevolgen van financiële scheiding van wonen en zorg, te hoge energierekening en achterstallig onderhoud”, vertelt Harmke Bekkema, programmamanager Energiesprong Zorgvastgoed.

Doel van Energiesprong Zorgvastgoed, onderdeel van Platform31, is om op grote schaal vraag en aanbod te creëren voor zorgvastgoed zonder energienota, oftewel ‘Nul-op-de-meter’. “Het geld dat zorginstellingen jaarlijks kwijt zijn aan energiekosten kan namelijk als investeringsmotor worden ingezet om het vastgoed te vernieuwen en zo te verduurzamen.”

Sluiten
Het begint volgens de programmamanager voor zorginstellingen bij het ontwikkelen van nieuwe businessmodellen waarbij de exploitatiekosten flink omlaag moeten. “Gebouwen moeten functioneel anders ingericht worden en flexibel gemaakt worden voor de toekomst. Voor veel zorginstellingen is niks doen geen optie meer, het water staat hen aan de lippen. Met de huidige zorgcapaciteit en exploitatierekening zal het tehuis moeten sluiten.”

Met een duurzaam gebouw alleen zijn veel instellingen nog niet gered. “Daarvoor is”, benadrukt Bekkema, “toch echt een bredere visie nodig op welke rol het verzorging en verpleeghuis kan spelen. Niet alleen voor de huidige en toekomstige bewoners, maar vooral ook voor de omgeving.” Energiesprong Zorgvastgoed heeft, om samen met de zorgorganisatie de zorginstelling tot een T-huis vol energie te transformeren, een zogenoemde procesaanpak ontwikkeld. Deze procesaanpak stoelt op drie inhoudelijke pijlers; de diensten (wonen, zorg, welzijn en service), het vastgoed en de financiering. “We kiezen voor een procesaanpak omdat elk gebouw anders is en dus ook de uiteindelijke oplossing varieert. Wel beginnen we telkens met het in kaart brengen van de behoefte van de zorgorganisatie, de bewoners en wat de zorginstelling voor de omgeving betekent.”

Buiten de paden
Voor het formuleren van een uiteindelijke oplossing moet in de ogen van Bekkema uiteindelijk buiten de gebaande paden worden gedacht. “Waarom niet behalve zorgbehoevenden ook jongeren, studenten, startende gezinnen en alleenstaande ouders huisvesten? Een gezonde mix van mensen waardoor een thuis ontstaat waar zingeving, plezier, ontmoeten, betrokkenheid en levenswijsheid wordt gedeeld.”

Zorg wordt op maat geleverd en er zijn extra servicediensten denkbaar. “Jonge gezinnen met of zonder kinderen die er wonen vinden het misschien wel fijn als de boodschappen en de was worden gedaan en bij thuiskomst er avondeten klaar staat. Maar het is ook denkbaar dat er in een complex een restaurant voor en door de buurt wordt geëxploiteerd. Zo wordt het een plek waar buurtbewoners graag naar toe gaan en ontstaan er als vanzelf andere initiatieven die de functie van het complex verstevigen.” Het past volgens haar ook in de visie van het overheidsbeleid om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. “Een zorginstelling kan in dat kader zorg dicht bij de mensen, hun netwerk en hun buurt brengen.”

Businesscase
Verschillende zorginstellingen hebben inmiddels al interesse in het programma getoond. Met drie locaties worden momenteel experimenten op touw gezet. Harmke Bekkema noemt deze experimenten ‘proof of the pudding’. “Uit de drie specifieke aanpakken gaan we namelijk opschaalbare onderdelen destilleren en bewijsmateriaal creëren voor een grotere beweging in de zorg.” De programmanager denkt daarbij in elk geval aan het ontwikkelen van een reken- en geldstromenmodel waarmee zorginstellingen business cases kunnen maken. “Zorginstellingen, corporaties, bouwers en andere stakeholders kunnen dit toepassen als ze een gebouw in een T-huis vol Energie willen transformeren.”