Met ingang van 1 januari 2015 zijn de btw-regels voor eeuwigdurende zakelijke rechten op onroerende zaken gewijzigd (o.a. opstal- of erfpachtrecht). Op basis van deze wetswijziging wordt de vestiging, overdracht, wijziging, afstand en opzegging (hierna kortweg: vestiging of overdracht) van zakelijke rechten voor onbepaalde tijd voor de btw aangemerkt als levering (en niet als dienst). Gevolg is dat de vestiging of overdracht van een eeuwigdurend recht op een bouwterrein of ‘nieuw’ gebouw (binnen 2 jaar na eerste in gebruikname) altijd wordt aangemerkt als een btw-belaste levering. Dit heeft dan natuurlijk ook gevolgen voor de overdrachtsbelasting. 

Zakelijk recht voor de btw: levering of dienst?
De vestiging of overdracht van een zakelijk recht op een onroerende zaak kan voor de btw als een levering of een dienst (verhuur) worden gezien. Het betreft een levering als de vergoeding voor het recht gelijk of hoger is dan de waarde in het economische verkeer van het recht. Van een dienst is sprake als de vergoeding lager is dan de waarde in het economische verkeer. Vóór 2015 werd de waarde van het recht voor onbepaalde tijd mede gesteld op zeventien maal de jaarlijkse vergoeding (canon, retributie of huur). Deze berekening kon resulteren in een waarde die lager is dan de waarde in het economische verkeer (en dus een verhuurdienst, doorgaans vrijgesteld van btw). 

Btw-regels zakelijk recht vanaf 1 januari 2015
Per 1 januari 2015 is de waarde van een zakelijk recht voor onbepaalde tijd, en niet afhankelijk van het leven, gesteld op de waarde in het economische verkeer van de zaak waarop het recht betrekking heeft. Door deze maatregel kwalificeert de vestiging of overdracht van een zakelijk recht voor onbepaalde tijd altijd als een levering. Dat betekent dat over de vestiging of overdracht van zakelijke rechten voor onbepaalde tijd btw is verschuldigd als het recht ziet op een bouwterrein of een nieuw gebouw. 

Overgangsrecht
Bij overeenkomsten die vóór 1 juli 2015 zijn gesloten, tot de vestiging of overdracht van rechten op onroerende zaken, mag nog worden uitgegaan van de oude regels (zeventien maal de jaarlijkse vergoeding). Als hiervan gebruik wordt gemaakt, moet dat in de koopovereenkomst en notariële akte worden opgenomen en de daadwerkelijke vestiging of overdracht van die rechten moet uiterlijk 31 december 2016 juridisch plaatsvinden. 

Wat te doen?
Check uw huidige zakelijke rechten met betrekking tot onroerende zaken op de looptijd. Is verlenging in zicht? Of overdracht? Of verkrijgt u een opstal- of erfpachtrecht? Maak een analyse of het opportuun is dit nu voor 1 juli of juist na 1 juli 2015 te doen. In deze complexe materie met mogelijk grote financiële gevolgen is tijdig inschakelen van een ter zake kundige specialist een must.

Marco Beerens – BDO Btw specialisten, Breda, marco.beerens@bdo.nl

Mr. Maarten Benard – BDO Btw specialisten, Amstelveen, maarten.benard@bdo.nl

BDO branchegroep Vastgoed

www.bdo.nl/vastgoed